Dom Sekwoja

Czym jest otępienie?

Otępienie, czyli demencja

Pojawia się najczęściej albo w wyniku zaburzeń ukrwienia mózgu (demecja pochodzenia naczyniowego), albo na skutek uszkodzenia komórek nerwowych (choroba Alzheimera, otępienie z ciałami Lewy’go). Ale niezależnie od podłoża jest chorobą postępującą, nieodwracalną i prawie nie poddającą się leczeniu.
Obejmuje trzy etapy:

1. Otępienie lekkie – występują zaburzenia pamięci, ale nie powodują problemów w codziennym funkcjonowaniu. Chory zapomina np. gdzie położył portfel czy klucze. Nie są w stanie przyswoić bieżących informacji usłyszanych od innych osób czy w radiu. Zdarzają się także kłopoty językowe – podopieczny szuka odpowiednich słów, ale nie może sobie przypomnieć wyrazów.
2. Otępienie umiarkowane – chory ma problemy z samodzielnym funkcjonowaniem, z trudem przypomina sobie nie tylko o ostatnich, ale także dawnych wydarzeniach. Pojawia się depresja, drażliwość, apatia.
3. Otępienie ciężkie – chory nie poznaje bliskich, traci zdolność mówienia i poruszania samodzielnego, wymaga opieki.

Wraz z postępem choroby zmienia się charakter i psychika osoby chorej. Pacjent zaczyna żyć tylko chwilą bieżącą. Jeśli osoba cierpiąca na demencję zachowuje się niebezpiecznie dla siebie samej (np. nie zamyka mieszkania czy nie zakręca gazu), nie ma co liczyć, że zadziałają pouczenia – są skuteczne tylko w momencie ich wygłaszania. Różne treningi i próby uczenia na nowo też nie mają wielkiej szansy powodzenia. Pozostaje zapewnienie choremu bezpieczeństwa, jak najlepszych warunków życiowych i dostarczanie powtarzających się, wywołujących spokój i przyjemność bodźców. Leki poprawiające ukrwienie lub metabolizm mózgu albo mają wątpliwą skuteczność, albo dają krótkotrwały efekt zwalczający narastanie objawów choroby (vonpocetyna, metazydyna, piracetam). Leki używane przy chorobie Alzheimera tzw. Inhibitory acetycholinesterazy modyfikujące stężenia neuroprzekaźników w układzie nerwowym spowalniają tempo narastania otępienia, ale również nie pozwalają na trwałą poprawę.

Nie mylić demencji z depresją

Choć wiele objawów demencji i depresji jest bardzo do siebie podobnych, należy pamiętać, że depresja jest dolegliwością okresową, którą można wyleczyć. Potraktowana jednak jako demencja, bez właściwej terapii – może trwać bardzo długo i bywa źródłem wielkich cierpień. Do postawienia włąściwej diagnozy należy wykonać badanie podstawowe z krwi (morfologia, TSH, vit, B12, glukozę, reatyninę), badania obrazowe mózgu (tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny), testy specjalistyczne (test zegara, MMSE, geriartyczną skalę depresji). Szczegółowa diagnoza leży w kompetencjach geriatry, psychiatry lub neurologa. Jeśli wykonane testy wykazały deficyt funkcji poznawczych (pamięci) i lekarz rozpoznał otępienie, pacjent wymaga leczenia farmakologicznego i terapii zajęciowej aktywizującej. Otępienie jest pojęciem ogólnym, kilka chorób daje podobny obraz i nie każdy pacjent z zaburzeniami pamięci cierpi na chorobę Alzheimera. Najczęściej mamy do czynienia z otępieniem mieszanym (kilka czynników współistnieje naraz, np. miażdżyca i choroba Alzheimera). Określenie typu otępienia czyli zdiagnozowanie otępienia z ciałami Lewy’ego, otępienia frontowo-czołowego, choroby Alzheimera ułatwia prowadzenie leczenia, daje możliwość prognozowania co do tempa postępu choroby ale nie zawsze jest możliwe.